شمس تبریزی ءِ دُرّیں دانک

                                                                             

                                                                                                                                                                                                                 رجانکار: اُزیر مھؔر                       

۱۔ اِے چیز ءَ بِھ دیر نہ اِنت کہ تو اَچ وت ءَ بہ پُرس ئے ٰآیا من وتی زند ءِ بدل کنگ ءَ ساجو آں؟ ، من وتی بدل کنگ ءَ ساجو آں؟ ٰ۔ بھرھال نی کہ ما پیر اِیں، ھرچ جاورھالے مئے سر ءَ گْوستگ، اِے چیز مُجّتی بیت کنت کہ ما پد ءَ ودی بہ بہ اِیں ۔ اگاں ھر روچ گْوستگیں روچ ءِ پیم ءَ اِنت، گڑا چینچو بزّگ  ءُ زِبھر اِیں ما۔ مئے ھر یک گینّ ءُ نپسے مئے دوبر ودی بوگ ءِ یک موھے۔ بلے مرگ ءَ پیش ترا مِرگ لوٹ اِیت۔

۲۔ دماگ ءِ کیمیاگِری چہ مھر ءُ دوستی ءِ کیمیاگِری ءَ جتا اِنت۔ دماگ دلگوش ءُ پُر اِنان اِنت، شکیگ اِنت ءُ کم کم ءَ جُنزان کنت۔ دماگ سوج دنت کہ ٰ ھُژار ءُ شیوّار بہ بئے، وت ءَ را رکّین ٰ دومی نیمگ ءَ مھر ءُ مھبت گْوشیت ٰ وت ءَ را پہ دیم ءِ  جُنزگ ءَ بِل ٰ۔ دماگ مھکم ءُ توانا اِنت بِھ نہ کپ اِیت، بلے مھر وت ءَ را زھمی کنت ءُ ژیمباں کپ اِیت۔ بلے اِے ژیمب ءُ تلار نہ اَنت کہ چمود ءَ مارا ھزانگ دست کپ اَنت؟۔ یک پْرشتگیں دلے ھزاراں ھزانگ چیر دنت۔    

۳۔ دنیا ءِ تہ ءَ چہ استاراں گیش کلپیں راھشون ءُ مرشد ھست اِنت۔ ھکیّن ءُ راستیں مرشد ھما اِنت کہ ترا انچوش جوڑ بہ کنت کہ تو وتی باتِن ءِ زیبائی ءَ بہ گندئے، نَے ھما کہ ستا ءُ منوگری ءِ لوٹوک اِنت۔

۴۔   گیدی سرجم ءَ یک جِتائیں ھستی یے۔ ھر یک چیزّ ءُ ھر یک مردمے گوں لھتیں پھمیانیں بندیک ءُ اوتاگاں ھمگرنچ اِنت۔ کسّی دل ءَ مہ پْروش، وت ءَ را چہ نِزوریں مردماں گوں کست ءُ کینگ ءَ مہ چار، دنیا ءَ دگہ نیمگے ءِ یک مردمے ءِ گم تیوگیں دنیا ءَ را زھمیگ ءُ پدْرد کُت کن اَنت، ءُ یک مردمے ءِ وشّی ءُ شادھی سرجمیں دنیا ءَ بچکندگ ءَ پرما اَنت۔

۵۔ زند بے مھر ءُ دوستی ءَ زیان اِنت۔ ٰ من ارواہ ءِ مھر ءَ بہ شوھاز آں، چیزّانی مھر ءَ یا زاھری مُھبت ءَ ؟ ٰ وت ءَ را اِے جُستاں مہ کن۔ تپاوت پد ءَ دگری ءُ تپاوت ودی کنت۔ مھر ءُ مُھبت ءَ را ھچّ نام، بھر ءُ بانگی، بِزانت ءُ مانا نہ لوٹ اِیت۔ مھر وتی تہ ءَ وت دنیایے، تو توری آئی ءِ تہ ءَ ئے، نیام ءَ ئے، یا ڈَنّ ءَ ئے، پہ مھر ءَ زَرگ ءَ ئے۔

۶۔ بدلی ءِ دارگ ءُ اڑاند بیگ ءِ بدل ءَ بدلی ءَ بہ مَنّ۔ زِند ءَ بِلّ کہ تئی ھمراہ بیت، تئی ھِلاپ نہ بیت۔ اگاں تئی ھیال ءَ تئی زند چیر ءُ سرّ بیت، پریشان مہ بئے، گم مہ کن۔ تو چتور زان ئے کہ جھل چہ بُرز ءَ شَرّ تِر نہ اِنت ؟۔

۷۔ اِے دنیا یک کوھے ءِ پیم ءَ اِنت۔ تئی پدگْوانک تئی سر ءَ اَنت۔ اگاں تو شَرّیں چیزّانی کوکار ءُ جاک کن ئے، دنیا پد ءَ ترا ھمائی ءَ دنت۔ اگاں تو ھرابیں چیزّانی کوکار ءُ جاک کن ئے، دنیا پد ءَ ترا ھمائی ءَ دنت۔ اگاں یکے توری تئی بابت ءَ ھراب گُش اِیت، بلے تو آئی ءِ بابت ءَ شَرّ بہ گُش۔ دنیا ءِ بدل کنَگ ءَ پیسر وتی دل ءَ بدل بہ کن۔

۸۔ اِے بے سیتّیں جُھدے کہ بہ زان ئے کہ اِے راہ کُجا بارت۔ تھنا وتی اولی گام ءِ بابت ءَ بہ جیڑ، راہ وت پدّر بیت۔

۹۔ وھدے کہ ھر یک مردمے چیزّے بیگ ءِ جُھد کنَگ ءَ اِنت، ھِچّے مہ بئے۔ ھُرکی ءِ بِستار ءُ بِسات ءَ بہ بئے۔ مردم ءَ را یک دَرپے ءِ پیم ءَ بیگ لوٹ اِیت۔ انچوش کہ یک دَرپے اندر ءَ ھورک ءُ ھالیگ اِنت، مردم وتی نیستی ءِ سرپدی بہ دار اِیت۔   

۱۰۔ سبر ءِ بزانت چے اِنت ؟ دیر گِند بیگ اِنت،  سبر ءُ اوپار تھنا نِندگ ءُ ودار کنگ ءِ نام نہ اِنت۔ شُبینگ بیگ اِنت۔ کُنٹگ ءَ چارگ ءُ پُلّ ءِ گِندگ اِنت، شپ ءَ چارگ ءُ روچ ءِ گِندگ اِنت۔ ھُداوند ءِ مھر کنوک سبر کنوک اَنت ءُ زان اَنت کہ نوک ءَ وھد لگّ اِیت کہ سرجمیں ماھے بہ بیت بے سبری ءِ بزانت نزّیک گِند بیگ اِنت کہ آ آسرالاں ھم دیست کُت نہ کنت۔

۱۱۔ تو دنیا ءِ ھر چیزّ ءُ ھر یک مردمے ءِ سبب ءَ ھُداوند ءَ  زانت ءُ دربُرتک کُت کن ئے۔ پرچا کہ ھُداوند تھنا مسیت، مندر یا چرچ ءَ بندوک نہ اِنت۔ بلے اگاں تو انگت زانگ لوٹ ئے کہ آئی ءِ بُندری دوارجاہ کُجا اِنت، تھنا یک جاھے ھست کہ تو آئی ءَ بہ شوھاز ئے، راستیں مھر کنوکے ءِ دل ءِ تہ ءَ ۔

۱۲۔ تئی زند ءِ تہ ءَ ھرچی بیت، ھِچّ پرواھے نیست کہ چیزّ چینچو گْران ءُ مشکل گندگ ءَ کاینت۔ نا امیتی ءُ دل ایکیمی ءِ کش ءُ گْوراں مہ تَرّ۔ بِلّے توری دْراھیں دَر بند اَنت، ھُداوند تھنا پہ تئی ھاتر ءَ نوکیں راھے پچ کنت۔ منّتوار بہ بئے، وھدے کہ دْراھیں چیزّ شَرّ اَنت، منّتوار بیگ ارزان اِنت۔  یک پاکسمائیں مردمے نہ تھنا اِے ھاتر ءَ منّتوار اِنت کہ آئی ءَ ھرچیزّ دیگ بیتگ، بلکیں ھما چیزّانی ھم منّتوار اِنت کہ چرایاں زبھر ءُ مکن کنگ بیتگ۔

   ۱۳۔ گْوست یک پرّیچگ ءُ مانا کنگے، باندات یک دْروھاپ ءُ ھیالے۔ دنیا وھد ءِ نیمگ ءَ جنزان نہ کنت نَے کہ یک مادنیں لکّویے کہ چہ گْوست ءَ باندات ءِ نیمگ ءَ روان کنت۔ بلکیں وھد مئے اندر ءِ نیمگ ءَ بہ کساس گردش ءُ چکرّگ ءَ جنزان کنت۔ مُجّتی چیزّے ءِ ھست بیگ ءِ بزانت اِے نہ اِنت کہ داں بے کساسیں وھدے ءَ ھست بیگ اِنت، بلکیں وھد ءِ بندوکی ءَ چہ آجو ءُ دیمتِر ءَ بیگ اِنت ۔ اگاں تو باتِنی رژن ءَ زانگ ءُ مارگ لوٹ ئے، گْوست ءُ باندات ءُ چہ وتی دماگ ءَ کشّ ءُ ھستیں وھد ءِ تہ ءَ بہ بئے۔

۱۴۔ ھِچّ پروا نیست کہ مردم ترا ھرچی گْوانک جن اَنت ءُ توار کن اَنت۔ تو پھک ءَ تو ئے۔ اِے راستی ءَ بہ منّ۔ تو وت ءَ را اِے جست ءَ الّم بہ کن کہ تو وتی زند ءَ چتور گْوازینگ لوٹ ئے۔ ما زند گْوازین اِیں ءُ مِر اِیں۔ اِے ھما راستی اِنت کہ ما شما دْراہ تھنا ایشی ءِ دیمپان بیت کن اِیں۔ کس مارا کمک کت نہ کنت۔ ھمے ھاتر ءَ پہ اِنانی ھیال ءَ گْور کن کہ کجام چیزّ اِنت کہ ترا چہ ھما وڑ ءَ زند گْوازینگ ءَ نئیلگ ءَ اِنت کہ تو گْوازینگ ئِے لوٹ ئے۔  

۱۵۔ تو چہ وانگ ءَ چیزّاں در بر ئے بلے تو مھر ءُ مھبت ءِ سبب ءَ چیزّاں پھم ئے۔

۱۶۔ مھر ءُ مھبت یک سپرے۔ دْراھیں مساپر آ توری لوٹ اَنت یا نہ لوٹ اَنت بدل بنت اِنت۔ کسّ مُھبت ءِ تہ ءَ سپر کنَگ ءَ چہ پد پیسریگیں مردم نہ بیت اِنت۔

۱۷۔ کورُم ءُ گٌلباگ ءَ باندات ءَ مہ شوھاز۔ دوئیں انّی ھست ءُ موجود اَنت۔ ھردیں کہ ما بے لوٹ ءُ تما، ھساب ءُ کتاب ءُ باوستاں مھر کن اِیں، ما الّم ءَ بھشت ءَ اِیں۔ ھردیں کہ ما جنْگ کن اِیں، زھر ءُ کھر بئیں ءُ نپرت کن اِیں، ما دوزہ ءَ اِیں۔

۱۹۔ زانت ءُ پھم ترا داں دروازگ ءَ بُرت کنت، بلے بان ءِ تہ ءَ بُرت نہ کنت۔

۲۰۔ سدّک بہ بئے کہ یک روچے تو ھما کبول نہ بیتگیں دواھانی ھاتر ءَ کہ یک وھدے تو گریتہ بیتگ ھُداوند ءِ توسیپ ءُ ستا ءَ کن ئے ءُ منّتوار بہ ئے ۔

۲۱۔ مکر ءُ پریب ءُ مورمانٹیں مردمانی بابت ءَ پریشان مہ بئے۔ اگاں لھتیں مردم پتّو پندل ساز اَنت، دام چیر کن اَنت ءُ ترا زھمیگ کنگ ءِ جھد کن اَنت، ھُداوند ھم پہ آھاں دام چیر کنَگ ءَ اِنت۔ چات جنوک مدام وت چات ءِ تہ ءَ کپ اَنت۔ ھِچّ بدکار بے سِزا ءَ پشت نہ کپ اِیت ءُ ھِچّ نیکوکار بے داد ءُ مُزّ ءَ پشت نہ کپ اِیت۔ گڑا اِنساپ ءِ سر ءَ سِتک ءُ باور بہ کن ءُ ھرچی کہ بیگ ءَ اِنت، بِلّے بیت۔

۲۲۔ راستی ءُ گْواچن ءِ نزّیک ءَ رسگ ءِ ھاتر ءَ ، مارا زیبا ءُ نرمیں دلے لوٹ اِیت۔

۲۳۔ یک شَرّیں مردمے کسّی گِلگ نہ کنت، آ کسّی ایب ءُ نِزوریاں نہ شوھاز اِیت۔

۲۴۔  راستی ءُ گْواچن ءِ نزّیک ءَ رسگ ءِ ھاتر ءَ ، مارا زیبا ءُ نرمیں دلے لوٹ اِیت۔ ھر یک مردمے مرچی یا باندا دربارت کہ نرم ءُ نازُرک تِر بہ بیت۔ لھتیں مردم پہ ناگتی، لتھیں پہ نادْراھیانی سوب ءَ، لھتیں چہ مردمانی زیان ءُ تاوان بیگ ءَ، لھتیں چہ چیزّانی زیان بیگ ءَ ۔ ما دْراہ اِے جاورھالانی دیمپان بہ اِیں، بلے ما یا وَ ھمے جاورانی تہ ءَ شَرّی ءَ گند اِیں ءُ وتی دلاں پچّ کن اِیں یا پہ بد بھتی ءَ وتی دلاں دگہ وھدے ءِ چارگ ءِ ھاتر ءَ مُجّتی بند کن اِیں۔   

۲۵۔ منّتوار بہ بئے، یک چیزّے ءِ لوٹگ ءَ پد رسگ ءَ منّتوار بیگ ءُ شُگر ءِ گرگ ارزان اِنت۔ ھما چیزّ ءَ کہ تو لوٹگ ءَ ئے آئی ءِ رسگ ءَ  پیسر شُگر ءُ منّت ءَ بہ گِر۔

۲۶۔ زِرد ءِ دوبر ودی بیگ ءِ ھاتر ءَ، سکّی ءُ درد الّمی اِنت۔ انچوش کہ گِل ءَ تْرندیں گرمی ءَ گْوزگ لوٹ اِیت دانکہ مھکم بہ بیت، مھر تھنا درد ءِ تہ ءَ سرجم بیت کنت۔

۲۷۔ راستی ءِ راہ ءَ شوھازگ ءُ سربیگ دل ءِ زھمت کشّی ءِ برورد اِنت، نَے کہ دماگ ءِ ۔ وتی دل ءَ را وتی بُنکی راھشون جوڑ بہ کن، وتی دماگ ءَ ناں۔ وتی دل ءِ گون ءَ نپس (اَمّارہ) ءَ دوچار بہ کپ، پاتراپ ئِے بہ دئے ءُ باج بہ بر۔ وتی بُندر ءِ زانگ ترا ھُداوند ءِ زانت ءِ نیمگ ءَ بارت ءُ راھشونی کنت۔

۲۸۔ وھدے کہ یک دلپھکیں جنینے ناچ ءُ سھبت کنَگ ءَ بندات کنت، ھپتیں بھشت، زمین ءُ دنیا دْراھیں مھلوک ھم ناچ کنَگ ءَ بندات کن اَنت۔

۲۹۔ گْوست مئے دماگ ءِ تہ ءَ دنز ءُ مُجے، باندات یک سرجمیں وابے۔ ما،  نا کہ باندات ءِ بابت ءَ تچک ءُ راست زانت کن اِیں ءُ نَے کہ گْوست ءَ بدل کُت کن اِیں۔

۳۰۔ اگاں تو وتی کِرّ ءُ گْوراں بہ چار ئے، تو ھر یک چیزّے ءِ تہ ءَ ھُداوند ءِ نشانی ءَ دیست کُت کن ئے۔

۳۱۔ تو زند ءِ تہ ءَ ھر یک چیزّے بیت کن ئے بلے پُر ارزشتیں گپّ ایش اِنت کہ تو یک شَرّیں مردمے بہ بئے۔

۳۲۔ ھر کُجا کہ تو رو ئے، رودرآتک ءَ، روبرکت ءَ، گوریچان ءِ نیمگ ءَ یا زِربار ءِ نیمگ ءَ، ایشی ءَ را وتی اندر ءِ تہ ءَ یک سپرے ھیال بہ کن۔ ھر کس کہ وتی تہ ءَ سپر کُت کنت، آ سرجمیں دنیا ءَ سپر کنت اِنت۔

۳۳۔ اگاں تو لوٹ ئے کہ اِے وڑ ءُ پیم ءَ کہ مردم گوں تو پیش کاینت بدل بہ کن ئے، پیسر ءَ تو ھما وڑ ءُ پیم ءَ کہ تو گوں وت ءَ پیش کائے بدل بہ کن۔ داں وھدے کہ تو گوں وت ءَ سرجمی ءُ دلپھکی ءَ مھر ءُ مھبت نہ کن ئے، دگہ ھِچّ راہ نیست کہ تو مھر کنگ بہ بئے۔ یک رندے کہ تو آ جاہ ءَ رس اِت ئے، بھر ھال منّتوار بہ بئے ھر ھما کُنٹگ ءِ کہ دگہ مردم تئی سر ءَ دور ئِے دے اَنت۔ اِے ھمے چیزّ ءِ چیدگ اِنت کہ زیتّ تئی سر ءَ گُلاب ءِ پُلّ ریچگ بیت اِنت۔

۳۴۔ اگاں تو چہ دگراں اِزّت ءُ شرپ ءِ اُمیت کشّ ئے، پیسر ءَ وتی اِزّت ءُ شرپ ءَ بکن ءُ پیش دار۔ آ چیزّ ءَ کہ تو وت ءَ را دات نہ کن ئے، چہ دگراں ھم اُمیت کشّ اِت نہ کن ئے۔

۳۵۔ مردم ءِ تہ ءَ بیت کنت یک ائیب ءُ نِزوری یے کہ آ ھزاراں بود ءُ لائکیاں چیر دنت، یا یک بود ءُ شَرّی یے کہ ھزاراں ائیب ءُ نِزوری چیر دنت اِنت۔ کسانیں واکیھے باز چیز پدّر کنت۔

۳۶۔ دْراھیں دیوال ءُ پردھاں دیر کن دانکہ تو نزّیک تِر بیا ئے ءُ بے کِچّھیں مھر بہ کن ئے۔ راہ ءُ راھبند بہ دار بلے پہ دگرانی جھل جنگ ءُ بدگُشی ءِ ھاتر ءَ کارمرز اِش مہ کن۔ چہ بُتاں وت ءَ را باز دیر بہ دار، ھاس چہ ھما بُتاں کہ تو گوں وتی راہ ءُ راھبنداں جوڑ کُتگ اَنت۔ وتی سِتک ءُ ایمان ءَ مھکم بہ کن۔ بلے  اِے مھکمی ءَ وتی پائدگ ءُ نپ ءِ ھاتر ءَ کارمرز مہ کن۔

     ۳۷۔ سرجم ءُ توامیں چیزّے ءَ وَ مھر کنگ ارزان اِنت۔ گْرانیں کار وَ ھمیش اِنت کہ یک انسانے ءَ  گوں آئی ءِ شَرّی ءُ ھرابیاں دوست بہ دار ئے۔ ما امینچک کہ گیشتر مھر کن اِیں امینچک گیشتر زان اِیں۔ تھنا گوں ھُداوند ءَ مھر کنگ بلے گوں آئی ءِ مھلوک ءَ مھر نہ کنگ ءَ تو اسیلیں مھر ءَ بِھ زانت نہ کن ئے۔

۳۸۔ بُندری کِچّھہ ءُ پولِنگ ڈَنّ ءَ نہ اَنت، بلکیں مئے اندر ءُ دلانی تہ ءَ اَنت۔ ما دْراھیں داگاں گوں آپ ءَ شُشت کُت کن اِیں۔ ھما پولِنگ دیر نیا اَنت، آ مئے کست ءُ کینگ ءُ ھرابیں نیتّاں کہ مئے دلانی تہ ءَ پیوست اَنت۔   

۳۹۔ دنیا ءِ گیشتر جیڑہ ءُ جنجال چہ زبان ءِ ردی ءُ سادگیں ناسرپدی ءَ ودی بنت اِنت۔ لبزاں ھجبر چہ آھانی سر زاھری کدر ءُ بِستار ءَ مہ زیر۔ ھردیں کہ تو مھر ءِ ھنکین ءَ کائے، زبان انچوش کہ ما زان اِیں پَنا بیت اِنت۔ ھما چیزّ کہ لبزانی تہ ءَ آتک ءُ مانا بیت نہ کنت، آ چیزّ تھنا ھاموشی ءِ تہ ءَ پھمگ بیت کنت۔

۴۰۔ مھر ءِ شوھاز مارا بدل کنت اِنت۔ چُشیں ھِچّ شوھاز کار نیست کہ مھر ءِ شوھاز ءَ درکپتگ ءُ مھر ءِ راہ ءَ نہ رُستگ ءُ پُھتو نہ بیتگ۔ ھما وھد ءَ تو مھر ءِ شوھاز ءَ بندات کن ئے، تو اندر ءَ ءُ ڈَنّ ءَ بدل بیگ بندات کن ئے۔

۴۱۔ گیشتِر جیڑہ ءُ جنجال زبان ءُ بیان ءِ ئیگ اَنت۔ گال ءُ لبزانی سر ءَ گیشتِر اِنان ءَ گْور مہ کن۔ مھر ءِ دیار ءَ زبان ءَ جاگہ ءَ نیست اِنت۔ مھر ھاموش اِنت، ھاموشی ءِ نام اِنت۔

۴۲۔ مئے دانک ءُ ھبر پہ ھُداوند ءَ مئے پَدّرائی ءَ کن اَنت  اِنت۔ اگاں ما چہ ھُداوند ءَ وتسَریں تُرس ءُ بیمّ ءُ ھجالت ءِ آماچ بہ اِیں، گڑا ھتمن تُرسناک ءُ ھجالتی کِرد ءُ کُنِشے کُتگ، بلے اگاں ما مھر، رھمدلی ءُ مھروانی بہ مار اِین ءُ بہ پھم اِیں، گڑا الّم ءَ مئے تہ ءَ اِے سِنچ ءُ بود ھست اَنت۔

۴۳۔ اِے زند یک چوتاریں ءُ انامتیں لیبویے کہ ما گْوازین این ئِے، مئے تہ ءَ لتھیں مردم ایشی ءَ پہ انچو سنگینی ءَ زیر اِیت کہ ایشی ءِ ھاتر ءَ جنْگ کنت، گْریت ءُ جاک کنت اِنت۔ مئے تہ ءَ لتھیں مردم ایشی ءَ پْروش اِیت ءُ چگل دنت۔ زند ءَ یا وَ ما بے کِساس ارزشت دے اِیں، یا باز ناں ۔ گھتِر ھمیش اِنت کہ چہ بے کِساسی ءَ وت ءَ را دیر بہ دار اِیں۔

۴۴۔ اگاں تو بے شَرپ کنگ بہ ئے، اگاں تو ملامت ءُ میاریگ کنگ بہ ئے۔ اگاں آ مردم تئی بابت ءَ الوت کن اَنت، ھِچّ بد مہ گُش۔ ایشی ءَ را ھجالتی یے مہ لیک، بلکیں ایشی ءَ را گھتِر ءُ شَرّ تِر بہ کن۔  

 سَرشون:

www.azquotes.com